چیست؟

          آلم 
            بازدید : 660
          چهارشنبه 07 مرداد 1394
           نظرات (0)
        

واژه های زبان فارسی تنها به کلمات کتاب‌ها منحصر نمی‌شود و در کنار آن واژه‌های محلی نیز به‌کار می‌رود. این واژه‌های محلی بخشی از فرهنگی است که به آن فرهنگ فولکلور یا عامیانه می‌گویند. این واژه‌ها تنها میان مردم رواج ندارد بلکه نمونه‌های آن را می‌توان در اشعار و داستان‌ها مشاهده کرد. از نمونه‌های قدیمی ادبیات عامیانه، اشعار بابا طاهر است. در این اشعار واژه‌های محلی نیز وجود دارد از نمونه آن می‌توان به این شعر مشهور اشاره کرد:

ز دست دیده و دل هر دو فریاد که هرچه دیده بیند دل کند یاد

بسازم خنجری نیشش ز پولاد زنم بر دیده تا دل گردد آزاد

اما از متون قدیمی که بگذریم، رد پای کلمات عامیانه را می‌توان در داستان‌های معاصر از جمله «کباب غاز» جمالزاده یافت. کلمات عامیانه‌ای چون «دیلاق» و ضرب المثل‌هایی چون «از ماست که بر ماست» در این کتاب به چشم می‌خورد. این واژه‌ها در سراسر ادبیات کشور ما وجود دارد و در اینجا تنها به اشارتی بسنده کرده‌ایم. فرهنگستان زبان و ادب فارسی می‌تواند از این ظرفیت عظیم به منظور ساخت معادل برای کلمات بیگانه بهره ببرد.

1- «فولکلور»: معادل آن را «فرهنگ مردم» قرار داده‌اند. این کلمه بیان کننده نوعی فرهنگ در جامعه است که به بیان آداب و رسوم و فرهنگ قومیت‌های مختلف ایران می‌پردازد. این فرهنگ به ادبیات فارسی نیز راه پیدا کرده است و از آن تحت عنوان ادبیات «فولکلور یا عامیانه» یاد می‌شود. هرچند کلمه «فرهنگ مردم» در زبان فارسی به‌کار می‌رود، اما کاربرد آن معادل کلمه لاتین نیست. کلمه «فرهنگ عامیانه» در مقابل «ادبیات عامیانه» بهتر می‌تواند مقصود کلمه «فولکلور» را برساند و کاربرد آن بیشتر خواهد بود.

2- «مارگارین»: معادل آن را «کره نباتی» وضع کرده‌اند. این کلمه از ترکیب دو اسم و «یاء» نسبت ساخته شده است. تمام اجزاء آن در زبان امروز به‌کار می‌رود. از این مسئله نمی‌توان گذشت که کلمه «نبات» کلمه ای عربی است و در این زبان جمع مونث سالم محسوب می شود. کاربرد کلمه «نبات» را در متون قدیم نیز می‌توان مشاهده کرد. از جمله آن گلستان سعدی است:

فراش باد صبا را گفته فرش زمردین بگسترد و دایه ابر بهاری را فرموده تا بنات نبات در مهد زمین بپرود.

این معادل در زبان امروز به‌کار می‌رود. هرچند شاهد کاربرد کلمه لاتین میان مردم نیز هستیم.

3- «نان تست»: معادل آن را «نان برشتی» ساخته‌اند. این کلمه از دو اسم و «یاء» نسبت ترکیب شده است. تمام اجزاء آن در زبان امروز به‌کار می‌رود. در زبان فارسی فعل مرکب «برشته کردن» و صفت مفعولی «برشته» وجود دارد. بنا بر این می‌توان به جای ساخت کلمه نامفهومی چون «برشتی» از صفت «برشته» استفاده کرد. در زبان امروز کلمه «نان برشته» نیز در بین مردم رواج دارد. می‌توان این کلمه را به عنوان معادل کلمه «نان تست» قرار داد. این کلمه به دلیل رایج بودن آن در زبان فارسی، به‌عنوان معادل کلمه لاتین به‌کار خواهد رفت. دلیل به‌کار نرفتن «نان برشتی» همین «یاء» نسبت است که به آخر کلمه معادل افزوده شده است