جمعبندی زیست 2- تولیدمثل گیاهان
براي آمادگي شما عزيزان، نکتههاي مهم اين مبحث در مطلب زير جمعآوري شده است:
گياهان از تغيير جلبكهاي سبز پرسلولي به وجود آمدهاند.
گياهان بدون دانه به دو دسته تقسيم ميشوند: گياهان بدون آوند (خزهگيان) و گياهان آونددار (سرخسها)
بخش اصلي گياه در خزهگيان، گامتوفيت است.
در خزهگيان آنتريدي با تقسيم ميتوز، آنتروزوئيد را ميسازد.
در خزهگيان آركگن با تقسيم ميتوز، تخمزا را ميسازد.
آنتروزوئيد تاژكدار در لقاح با سلول تخمزا، سلول تخم را توليد ميكند.
اسپوروفيت خزهي بالغ از دو بخش تشكيل شده است: هاگدان (كه با تقسيم ميوز هاگ توليد ميكند) و تار.
در خزهگيان تشكيل گامت با ميتوز و تشكيل هاگ با ميوز انجام ميگيرد.
در سرخس بخش اصلي گياه اسپوروفيت بالغ است.
گامتوفيت سرخس پروتال نام دارد كه حاوي آنتريدي و آركگن است.
در سرخس با تقسيم ميتوز در آنتريدي آنتروزوئيد و در آركگن تخمزا تشكيل ميشود.
پروتال در نتيجهي انجام تقسيم ميتوز در هاگ و رويش آن بهوجود ميآيد.
آنتريدي و آركگن در سطح زير پروتال سرخس به وجود ميآيند.
سرخس داراي ريزوم و برگشاخه و فاقد ساقههاي هوايي ميباشد.
در خزهها و سرخسها گامتوفيت فتوسنتزكننده (غير وابسته به اسپوروفيت) است.
اسپوروفيت خزه وابسته به گامتوفيت آن است.
اسپوروفيت جوان سرخس وابسته به گامتوفيت (پروتال) و اسپوروفيت بالغ آن مستقل است.
در گياهان دانهدار، گامتوفيت بسيار كوچك و ميكروسكوپي است. اسپوروفيت بخش اصلي گياه است و ميتواند بسيار بزرگ باشد.
در درخت كاج، دانهي گردهي نارس دو بار تقسيم ميتوز انجام ميدهد و در مجموع چهار دانه گردهي رسيده را ميسازد. (دو سلول پروتال، يك سلول زايشي و يك سلول رويشي)
سلول اوليه، از دانهي گردهي نارس تا تشكيل آنتروزوئيد 3بار تقسيم ميتوز انجام ميدهد.
لقاح دانهي گردهي رسيده و تخمزا درون آركگن توليد تخم و سپس رويان را مينمايد.
در دانهي كاج رويان n2 كروموزومي، آندوسپرم n كروموزومي و پوسته n2 كروموزومي هستند.
در دانهي كاج اسپوروفيت و گامتوفيت در كنار هم قرار دارند.
گامتوفيتهاي نهاندانگان در گلها تمايز پيدا ميكنند.
در نهاندانگان از دانهي گردهي نارس تا تشكيل آنتروزوئيد 2 بار تقسيم ميتوز انجام ميشود.
زنبورها ابتدا گلها را بوي آنها و سپس از طريق رنگ و شكل شناسايي ميكنند.
حشرههايي كه در شب تغذيه ميكنند از گلهاي سفيدرنگ و داراي رايحهي قوي تغذيه ميكنند.
در نهاندانگان يك سلول هاپلوييد (هاگ ماده)، با تقسيم و رشد توليد بخشي چند سلولي به نام كيسهي روياني را ميكند.
در وسط كيسهي روياني يك سلول با دو هستهي هاپلوئيدي و در قطب مجاور سفت سلول تخمزا قرار دارد.
كيسهي روياني يا گامتوفيت ماده درون بافت خورش به وجود ميآيد.
هاگدان، همتاي كيسهي گرده و تخمك است چون در هر سه با تقسيم ميوز هاگ توليد ميشود.
همتاي گامتوفيت مادهي خزه، پروتال در سرخس، آندوسپرم در كاج و كيسهي روياني در گياه گلدار است.
همتاي گامتوفيت نر خزه، پروتال در سرخس و دانهي گردهي رسيده در گياهان دانهدار است.
همتاي آنتريدي لولهي گرده است چون در هر دو آنتروزوئيد توليد ميشود.
اندوختهي دانه در بازدانگان آندوسپرم نام دارد كه قبل از لقاح تخم ديلوئيد به وجود ميآيد
لپهها، برگهاي تغيير شكل يافتهاي هستند كه بخشي از رويان گياه را تشكيل ميدهند. در دانهي بدون آلبومن، لپه ذخيرهي مواد غذايي را به عهده دارد و در دانههاي آلبومندار،لپه نقش انتقال مواد غذايي به رويان را دارد.