هدایت تحصیلی اجبار یا کمبود امکانات/تدبیر آموزش و پرورش برای آینده شغلی کشور

به گزارش  خبرنگار حوزه آموزش و پرورش  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛برای دانش آموزانی که تغییر مقطع تحصیلی و انتخاب رشته‌ دارند، همواره نگرانی برای انتخاب بهترین گزینه با آنها همراه است البته نباید فراموش کرد که این انتخاب زمانی به مسیر موفقیت سوق داده می‌شود که با شناخت صحیح از دانش آموز، امکانات، بازارکار و چشم انداز رشته همراه باشد.

با توجه به عوامل درونی و بیرونی که تاثیر بسزایی در فرآیند انتخاب رشته دارند و تحولی که از سال گذشته در نظام  تعلیم و تربیت در حال اجرا است، آموزش و پرورش بنا بر سند تحول بنیادین سعی بر جهت دادن و کمک به انتخاب هر چه بهتر دانش آموزان در فرآیند انتخاب رشته در قالب طرحی به نام هدایت تحصیلی می‌کند.

هرچند این طرح با اما و اگرهای بسیاری از سوی جامعه و حتی برخی از مسئولان کشور مواجه شد اما آموزش و پرورش در سال تحصیلی گذشته با برگزاری دوره هایی جهت آمادگی و آشنایی خانواده ها با این طرح و استفاده از تجربیات کارشناسان عرصه تعلیم و تربیت، کاری برنامه ریزی شده را آغاز کرده است.

هدایت تحصیلی در اولویت برنامه‌های آموزش و پرورش
روند هدایت تحصیلی و اجرای آن از آغاز سال جدید و با نزدیک شدن به پایان سال تحصیلی به تدریج شدت گرفت تا جایی که در اردیبهشت ماه سال 95، احمد عابدینی معاون شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه برای تحقق این جهت گیری باید ساز و کار مناسبی به کار گرفته شود؛ عنوان کرد: در طرح هدایت تحصیلی کنونی هدف این است که نظر دانش آموزان و همچنین اولیا در عملکرد آموزشی تأثیرگذار باشد، از این رو، زودتر از موعد دانش آموزان در جریان انتخاب رشته قرار می گیرند و تقریبا از اواخر خردادماه توصیه نامه‌ها توزیع می‌شود تا دانش آموزان زمان کافی برای مشاوره داشته باشند.

همچنین در اردیبهشت ماه سال جاری مسعود ثقفی سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران یادآور شد: مهمترین فرآیند مطرح برای سال تحصیلی جدید در آموزش و پرورش طرح هدایت تحصیلی بوده که به سبب حساسیت و تاثیرگذاری آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

سریال پرتکرار اعتراض دانش آموزان
سرانجام بعد از تلاشهای بسیاری که برای اجرای این طرح شد از اول تیرماه با آغاز فرآیند ثبت نام مدارس، موضوع هدایت تحصیلی و مخالفت با آن شدت گرفت تا جایی که شاهد اعتراضات دانش آموزان در کشور نسبت به انتخاب‌های خود و به ویژه حضور در هنرستان یا رشته انسانی بودیم.

هرچند پیش از این صحبت‌های بسیاری مبنی بر توجه به رشته های علوم انسانی، احیای هنرستان ها و ادامه تحصیل در این مراکز مطرح شده بود اما انگار تصورات قدیمی مبنی بر برتر بودن رشته‌های نظری به حدی در افکار عمومی ریشه دوانده که مانع ورود هر تفکر جدیدی می‌شود.

حال با توجه به این شرایط، آموزش و پرورش توضیحاتی مبنی بر طرح هدایت تحصیلی و گزینش دانش آموزان در اولویت‌های مختلف ارائه داد که در این راستا اسفندیار چهاربند مدیرکل سابق آموزش و پرورش شهر تهران با اشاره ظرفیت رشته محل‌ها گفت: عوامل مختلفی از جمله سوابق تحصیلی و بررسی‌های مشاوره ای در انتخاب رشته موثر است که مجموع این عوامل امتیازی برای انتخاب رشته نهایی دانش آموز را ایجاد می‌کند.
 
چهاربند با بیان اینکه کسب امتیاز شرط لازم اما ناکافی برای انتخاب رشته نهایی است، اظهار کرد: ظرفیت مدارس در هر منطقه نیز شرط کافی برای انتخاب رشته نهایی است.

پای هدایت تحصیلی به صحن مجلس باز شد
سرانجام بعد از کشمکش‌های بسیار و اظهار نظر مسئولان آموزش و پرورش در هدایت تحصیلی اعتراض دانش آموزان به گوش مسئولان رسیده و پای این طرح به صحن مجلس باز شد.

اسدالله عباسی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس عنوان کرد: علاوه بر تجدید نظر در ظرفیت‌های رشته‌ها باید برخی مسائل و مشکلات نظیر توزیع معلم و همچنین توزیع رشته‌ها در سراسر کشور بررسی و تجدید نظر شود تا میزان رضایت‌مندی اولیا افزایش یابد.

عباسی اظهار کرد: برای رفع موانع و مشکلات باید وزیر آموزش و پرورش و معاونان‌ این وزارتخانه با همکاری کمیسیون آموزش و تحقیقات همکاری داشته باشند که در این راستا قرار بر این است جلساتی با این محور در مجلس برگزار شود.

این طرح از مجلس فراتر رفت و حتی سازمان نظارت و بازرسی کشور هم هدایت تحصیلی را مورد بررسی قرار داد به طوریکه ناصر سراج رییس سازمان بازرسی کل کشور در حکمی به معاون نظارت و بازرسی امور فرهنگی و اجتماعی سازمان بازرسی کل کشور ماموریت داد تا به دلیل فوریت موضوع هدایت تحصیلی در آموزش و پرورش را بررسی کرده و نتیجه را گزارش دهد و این مساله در حالی طرح شد که معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد 10 مرداد آخرین فرصت هدایت تحصیلی است و پرونده این ماجرا 15 مرداد بسته می‌شود.

انعطاف  آموزش و پرورش در مقابل اقدامات نهاد نظارتی
مسئولان آموزش و پرورش در روزهای پایانی طرح هدایت تحصیلی از روند مثبت این کار حکایت می کردند به گونه ای که مسعود شکوهی دبیر کمیته هدایت تحصیلی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه هرگز بحث هدایت تحصیلی اجباری نبوده و گاه این طرح با ابهاماتی مبنی بر اجبار دانش‌آموزان مطرح شده است، ادامه داد: با توجه به توصیه اکید وزیر آموزش و پرورش در این طرح تعیین ظرفیت‌ها در وضعیت حداکثری قرار گرفته به طوری که با وجود شرایط مناسب سعی شده تا دانش‌آموزان در رشته‌های مورد علاقه خود تحصیل کنند.

شکوهی با اشاره به اینکه بحث هدایت تحصیلی از 19 تیر ماه آغاز شده و 10 مرداد ماه آخرین روز این فرآیند بود، اظهار کرد: بیش از 80 درصد دانش‌آموزان کشور کار هدایت تحصیلی را انجام داده‌اند.

اما وزیر آموزش و پرورش گفت: با هیچ نهاد نظارتی نظیر سازمان نظارت و بازرسی که به بحث هدایت تحصیلی وارد شده مشکلی نداریم.

فصل آخر هدایت تحصیلی و دانش آموزی سالاری
حمیدرضا کفاش معاون پرورشی و فرهنگی وزير و رییس ستاد هدايت تحصيلی وزارت آموزش و پرورش گفت: هيچ گونه فشاری از سوی دستگاه های نظارتی مبنی بر لغو اجبار در هدايت تحصيلی به اين وزارتخانه وارد نشده است.

فانی وزیر آموزش و پرورش نیز بیان کرد: ممکن است دانش‌آموزان تمایل بیشتری برای انتخاب رشته اولویت‌های غیر از اول خود داشته باشند که در صورت وجود ظرفیت مانعی وجود ندارد همچنین باید استعداد، علاقه، نیاز کشور و امکانات آموزش و پرورش در عملکرد انتخاب رشته دانش آموزان در نظر گرفته شود.

ناصری معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش به بحث هدایت تحصیلی اشاره کرد و گفت: با توجه به اعتراضات و فضایی که برای این طرح ایجاد شده بود در شورای معاونان در مجلس هدایت تحصیلی مورد بررسی قرار گرفت و براساس نتایج و تصمیم وزیر آموزش و پرورش قرار بر این شد تا اجباری در بحث هدایت تحصیلی وجود نداشته باشد و پس از اعلام اولویت‌ها چنانچه ظرفیت مناطق اجازه دهد دانش‌آموزان در رشته‌های مورد نظر خود تحصیل کنند.

حال با توجه به کشمکش‌های بسیار در اجرای طرح هدایت تحصیلی و تلاش آموزش و پرورش برای هرچه بهتر عملی شدن آن انگار هنوز این طرح جایگاه اصلی خود را در جامعه پیدا نکرده و همچنان سریال اعتراض دانش آموزان در امور تعلیم و تربیت و انعطاف پذیری بیش از حد آموزش و پرورش جلوه‌گر بوده و سایه دانش آموز سالاری بر نظام آموزشی افکنده شدع است.

اما باید دید این جریان سازی پر تب و تاب امروز، در آینده رضایت دانش آموزان را که بعدها به عنوان نیروی کار معرفی می شوند جلب می کند، بازار کار توان جذب این افراد در رشته‌های مرتبط‌شان را دارد یا خیر و آیا شاهد روند رو به رشد علمی که از توصیه‌های اکید مقام معظم رهبری بوده می شویم؟

گزارش از آتوسا دولتیاری\